Mining The Resources
Minding the future
Эрдсийг эрдэнэст
Ирээдүйг өндөр хөгжилд
Түнш

ABB: Уул уурхай, боловсруулах үйлдвэрлэлийн  бүтээмжийг нэмэгдүүлэх инновацийн боломж

Эдийн засгийн тогтвортой хөгжлийг хангахын тулд уул уурхай, хөдөө аж ахуй, аж үйлдвэрийн салбарт эрчим хүчний оновчтой шийдлийг нэвтрүүлэх нь улам бүр чухал болсоор байна. Ингээд Монголын уул уурхайн олборлох салбарт сүүлийн үеийн, шинэ тутам хөгжиж буй тэргүүн технологийг нэвтрүүлж байгаа туршлага болон бусад асуудлаар АББ Группийн Монгол дахь төлөөлөгчийн газрын дарга С.Эрдэмбаяртай ярилцлаа. Тус групп нь эрчим хүч, автоматжуулалтын инноваци, технологиор дэлхийд 130 гаруй жилийн туршлагатай, эрчим хүчний тэргүүлэгчдийн нэг гэдгийг салбарынхан андахгүй мэднэ.

Инноваци, оновчтой шийдлийн талаар ярихын өмнө манай улсын уул уурхайн технологийн одоогийн нөхцөл байдлыг Та мэргэжлийн хүний хувьд юу гэж хардаг талаар асууя? 
Манай орны зарим уурхай, баяжуулах үйлдвэрүүдийн хувьд ашиглагдаж байгаа олборлох, баяжуулах технологи, тоног төхөөрөмж хэт хуучирсан эсвэл уурхайн насжилтаас хамааран илүү гүнээс олборлолт хийх - зардал өсөх, олборлосон ашигт малтмалын доторх агууламж буурах гэх мэт хүндрэлүүдтэй нүүр тулж байна. Эдгээр хүчин зүйлс нь эцсийн бүтээгдэхүүний гарц болон зардал-өртгийг нэмэгдүүлж гаднаас олох валютын орлогыг бууруулж, өрсөлдөх чадварт сөргөөр нөлөөлж байна. 

Бүтээмжийг нэмэгдүүлэхэд юуг анхаарах вэ?
Гурван зүйлийг онцлон дурдмаар байна. Нэгд, гарцыг дээд хэмжээнд барих буюу материал, хүн хүч, эрчим хүч, түлшний зардлаар хэр ихийг олборлож, эцсийн бүтээгдэхүүн болгон гаргав гэдгийг авч үзнэ. Ижил зардал гаргаад гарцыг хамгийн их байлгах боломжийг эрэлхийлнэ гэсэн үг. Хоёрт, хэмнэлт буюу нэгж эцсийн бүтээгдэхүүнийг олборлон боловсруулахад зарцуулсан зардал. Энэ зардлыг чанарт нөлөөлөхгүйгээр хамгийн бага болгох бодит боломжийг эрэлхийлнэ. Гуравт, тооцоолоогүй сул зогсолтын алдагдлыг бууруулах. Зарим уурхайн компани маань аливаа шинэчлэлт хийхдээ хөрөнгө оруулалтын хүрэлцээгүй байдлаас шалтгаалан найдвартай байдлыг анхааралгүй, ашигт ажиллагаа муутай, хямд тоног төхөөрөмж сонгосноос шалтгаалан тооцоолоогүй сул зогсолтын алдагдал хүлээж байна. Энэ алдагдлыг сайн тооцоолж чадахгүй байгаад харамсдаг.   

Дэлхийн бусад орны боловсруулах салбарын хувьд ч мөн адил шийдэх шаардлагатай асуудал бий. Заримыг нь шийдээд явж байгаа. Манай улсын нөхцөлд хараахан өргөнөөр нэвтрээгүй байгаа ч цаашид “Аж үйлдвэрлэлийн IV хувьсгал /Industry 4.0/, эд юмсын интернет /IoT/” гэх мэт концепцийг бодитоор хэрэгжүүлэх шаардлага тулгарч байна. 

АББ Групп технологийн чиглэлд манлайлагчийн хувьд гүний уурхайгаас өдөрт 100 мян.тн хүдэр тээвэрлэх хүчин чадал бүхий хатуу холбоосгүй (gearless) цахилгаан өргүүр (леботка), зөөврийн дэд өртөө (e-house), эрчим хүчний удирдлагын төвлөрсөн систем (EMS, DCS), тоног төхөөрөмжийг алсаас хянах утасгүй сүлжээний шийдэл (Tropos) зэрэг технологиудыг Монголын уул уурхайн хэрэглэгчдэд нэвтрүүлээд бодит хэмнэлт, технологийн дэвшлийг авчраад байна. 

Мөн манай уул уурхайн салбарт хэрэгжүүлэх боломжтой хатуу холбоосгүй - роторны тээрэм, өндөр даралтын бутлагч бутлуур (HPGR), уурхайн автоматжуулалт удирдлагын нэгдсэн платформ (ABB Ability), бие даасан ухаалаг сүлжээ (micro grid), дижитал дэд өртөө, гүний уурхайн ухаалаг агааржуулалтын систем, цахилгаан болон хосолмол тэжээлт автосамосвал зэрэг технологиудыг нэрлэж болно.

Та сая “Аж үйлдвэрлэлийн IV хувьсгал”, “Эд юмсын интернет” гэсэн концепцийн талаар хэллээ. Тэгвэл Монголын уул уурхай, боловруулах үйлдвэрлэлийн салбар эдгээр шинэ хөгжилд хэр бэлтгэлтэй байна вэ? 
Уул уурхайн салбар нь хөрөнгө оруулалт их шаардсан, үйл ажиллагаа нь тасралтгүй явагдаж байх шаардлагатай, гол төлөв алслагдмал зайд оршдог гэх мэт онцлогтой салбар. Монголын уул уурхайн томоохон төслүүд болох Оюу Толгой, Эрдэнэт УБҮ, МАК, Энержи Ресурс, Ачит Ихт болон бусад төслүүдэд АББ Группийн эрчим хүч, үйлдвэрлэлийн автоматжуулалтын орчин үеийн шийдлүүд ашиглаж байгаа бөгөөд эдгээр хэрэглэгчид дараагийн шинэчлэлтэд тодорхой хэмжээнд бэлэн байх нь ойлгомжтой.байна. 

“Эд юмсын интернет” гэдгийг энгийнээр тайлбарлавал Улаанбаатар хотоос 500 км  алсад байгаа баяжуулах үйлдвэрийн өндөр хүчин чадалтай, нарийн технологи бүхий тээрмийг удирдах нарийн мэргэжлийн ажилтанг заавал үйлдвэр дээр авчрах бус, шаардлагатай үед дэлхийн нөгөө талд ажиллаж байгаа мэргэжилтнээс үүлэн (Cloud Base) болон виртуал бодит байдал (VR) зэрэг технологи ашиглан онлайнаар техникийн туслалцаа шууд авах боломжтой болох юм.   

Хөрөнгө, санхүү болон боловсон хүчний чадавхийн дутагдлаас шалтгаалан 30 жилийн өмнөх технологи ашиглаад явж байгаа олон тооны уурхай үйлдвэрийн газрууд байдгийг та бид мэднэ. Эдгээр аж ахуйн нэгжид технологийн дэвшил нэвтрүүлэхэд илүү хугацаа шаардлагатай бөгөөд өөрөөр хэлбэл тэд хоцорч байгаа нь үнэн. 

Танай компанийн туршлага ганцхан Монголд бус дэлхийн хэмжээнд яригдана. Бусад улс оронд хэрэгжүүлсэн онцлохуйц бүтээмж нэмэгдүүлсэн төслийн талаар сонирхуулахгүй юу? 
Өнгөрөгч оны сүүлээр Швед улсын Галиваре хоттой ойролцоо Болиден Айтик УБҮ-ийн үйл ажиллагаатай танилцаж, туршлага солилцох боломж манай зарим уурхайн төлөөллүүдэд олдсон юм. Монголын цаг уурын нөхцөлтэй ойролцоо нөхцөлд ажилладаг энэхүү үйлдвэрийн үйл ажиллагааг бүрэн автоматжуулан, хатуу холбоосгүй буюу роторны тээрэм ашигласны үр дүнд 700 ажилтантайгаар, жилд 39 сая  тонн зэсийн хүдэр  боловсруулах боломжтой болсон байна. Энэ нь манай Эрдэнэт УБҮ-ээс 10 дахин бага хүн ажиллуулаад, илүү бүтээмжтэй ажилладаг гэсэн үг юм. Зөвхөн тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлтээс гадна технологийн шинэчлэлт нь бүтээмжийг үлэмж хэмжээгээр нэмэгдүүлэх боломж олгож байгааг харж болно. 


  
Эцсийн бүтээгдэхүүний үнэд эрчим хүчний зардал ихэнх хувийг эзэлдэг. Тэгвэл энэ зардлыг хэрхэн бууруулан, ашигт ажиллагааг нэмэгдүүлэх талаар таны бодол?
2015 оны арваннэгдүгээр сард УИХ-аас “Эрчим хүчний хэмнэлтийн тухай” хууль батлагдсантай холбогдуулан Монгол Улсын хэмжээнд бүх аж ахуйн нэгж энэ хуулийн дагуу өөрийн цахилгааны хэрэглээндээ хяналт тавих шаардлага үүссэн. Хэдийгээр хуулийг бүгд даган мөрдөн ёстой боловч энэ хууль нь аж ахуйн нэгжүүдэд зарим давуу тал олгосон. Тухайлбал тухайн компани эрчим хүчээ хэмнэснээр зардлаа хэмнээд зогсохгүй хэмнэлтийн тайлангаа гаргаж урамшуулал хүртэл авах боломжтой болсон. Гэтэл уг хуулийн хэрэгжилтийг хэрхэн мөрдөх талаар аж ахуйн нэгжүүд тэр бүр нэгдсэн ойлголтонд хүрээгүйгээс хэмнэлтийн арга хэмжээ авсан тохиолдол цөөн байна. 

Бас нэг тоо дурдахад 2017 оны байдлаар улсын хэмжээнд эрчим хүчний хэрэглээ 6.08 тэрбум кВт.цаг байсан нь өмнөх оныхоос 6.1%-ийн өсөлттэй гарсан. Гэтэл бид өсөн нэмэгдэж буй хэрэглээг хангаж чадахгүйгээс шалтгаалан оросоос 1.5 тэрбум кВт.цаг эрчим хүч өндөр үнээр импортлон авсан байна. Тэгэхээр бидэнд эрчим хүчний хэмнэлт ямар чухал гэдэг нь эндээс харагдана. 

Үүнтэй холбогдуулан хэлэхэд Монгол Улсын нийт үйлдвэрлэсэн эрчим хүчний (1151 МВт) 18%-ийг манай хуучирсан тоног төхөөрөмжүүдтэй станцуудын дотоод хэрэгцээ хэрэгцээ эзэлдэг. Үүнийг хэмнэх бүрэн боломжтой. Энэхүү дотоод хэрэглээний ихэнхийг зарцуулдаг цахилгаан хөдөлгүүрүүдийг оновчтой удирдлагатай болгон, эрчим хүчний хэмнэлттэй, ашигт үйлийн коэффициент өндөртэй цахилгаан хөдөлгүүр ашигласнаар 207 МВт-аар хэмжигдэж буй дотоод хэрэгцээг 124 МВт болтол бууруулах буюу 82 МВт-ын хэмнэлтийн боломж харагдаж байгаа биз.  Энэ бол бараг л нэг шинэ цахилгаан станцтай болсны дайтай хэмнэлт болно.  Гэтэл бид ашигт үйлийн коэффициент багатай 70, 80-аад оны технологи бүхий Орос, Хятад хөдөлгүүрүүд хэрэглэсээр, нэмж худалдан авсаар байна.
 
Хэмнэлт хийх боломж тийм ч хол биш сонсогдож байна. Эрчим хүчний хэмнэлтийг хэрхэн хийх талаар илүү дэлгэрүүлнэ үү? 
Цахилгаан хөдөлгүүрийг анх асаахад даруй ердийн ачааллаас 3-7 дахин их чадал шаарддаг. Мөн ихэнх тохиолдол хөдөлгүүрийг сонгохдоо жирийн үед авдаг ачааллаас нь өндрөөр буюу манайхны хэлж заншснаар запастай сонгосон байдаг. Асалтын өндөр гүйдлийг давах, хувьсах зарцуулалттай хэрэглээн дээр хөдөлгүүрийг уян хатан удирдахын тулд давтамж хувиргагчийг ашиглаж байна. Ингэснээр эрчим хүчний хэмнэлтээс гадна хөрөнгө оруулалтын зардал багасах, тоног төхөөрөмжийн элэгдлийг бууруулж насжилтыг уртасгах, эрчим хүчний сүлжээнд савлалт бага үүсгэх гэсэн олон давуу талыг хэрэглэгчид авчирдаг. 

Мөн энэ жилээс уул уурхайн хэрэглэгчдэд мөрдөх чадлын тариф нэмэгдсэнтэй холбогдуулан дээр дурдсанчлан эрчим хүчний зардлаа бууруулах шийдэл бэлхнээ байна гэсэн үг юм. 

Монголын хамгийн том электролитийн зэсийн үйлдвэрлэл эрхэлдэг Ачит Ихт ХХК-д хэрэгжүүлсэн томоохон төслийг энд онцолъё. Учир нь Ачит Ихт үйлдвэр өөрсдийн хэрэглэдэг өндөр хүчдэлийн, их чадлын 3 насосыг дээр дурдсан уян хатан удирдлагатай болгосноор эрчим хүчийг үлэмж хэмжээгээр хэмнэн, хөрөнгө оруулалтын зардлаа анх тооцоолсноос хоёр дахин бага буюу 1.5 жилд эргүүлэн олж авсан сайн жишээ байна.
  
Танай компанийн хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж буй ирээдүй рүү чиглэсэн бүтээгдэхүүн шийдлийн талаар уншигчдад сонирхуулбал?
АББ Групп гүний уурхайн олборлолт, ачилт, тээвэрлэлтэд ашиглах боломжтой бүрэн болон хосолмол (hybrid) цахилгаан хөдөлгүүртэй болон хүнд механизмын шийдлийг нэвтрүүлээд байна. 

Энэхүү шийдэл нь түлшний зардлыг бууруулахын зэрэгцээ гүний уурхайн олборлолтын үйл ажиллагаанд хамгийн чухал анхаарах ёстой хүчин зүйл болох агааржуулалтын асуудалд уламжлалт шийдэлтэй харьцуулахад үлэмж хэмжээний давуу талыг хэрэглгчдэд авчирах юм. 
Мөн ил уурхайн автосамосвалыг хосолмол тэжээлтэй болгох төслийг Шведийн эрчим хүчний агентлаг, Eitech (цахилгааны дэд бүтцийн чиглэлд), Катерпиллар, Пон Тоног Төхөөрөмж зэрэг компаниудтай хамтран Шведийн Болиден Айтик УБҮ-т амжилттай хэрэгжүүлээд байна. 
Төслийн үр дүнд ил уурхайн автосамосвалын тээвэрлэх замд 700 м  цахилгааны шугам байрлуулсан бөгөөд ингэснээр ачаа тээвэрлэлтийн хурдыг нэмэгдүүлж, жилдээ түлшний зардал 40% буюу 830 шоо метр дизель хэмнэх боломж олгож байгаа юм. 

Судалгаагаар, 2040 он гэхэд нэг ч уурхай дээр уламжлалт шийдэл буюу дотоод шаталтат хөдөлгүүр бүхий тээврийн хэрэгсэл ашиглагдахгүй бөгөөд энэхүү зах зээлийн чиг хандлагыг АББ Групп тэргүүлэн ажиллаж байгааг дурдахад таатай байна. 

Ярилцсанд баярлалаа. 


 

Comment (2)

  • DR. PRADHAN (197.210.65.69)
    БҮГДЭЭРЭЭ САЙН УУ!!!!!Бид олон нийтэд мэдээлэхийг хүсч байна;Та бөөрийг худалдахыг хүсч байна уу? Та санхүүгийн хямралын улмаас бөөрийг зарж борлуулах боломжийг эрэлхийлж байна уу, юу хийхээ мэдэхгүй байна уу? Дараа нь бидэнтэй холбоо бариад DR.PRADHAN.UROLOGIST.LT.COL@GMAIL.COM хаягаар бид танд бөөрнийх нь хэмжээгээр санал болгох болно. Яагаад гэвэл манай эмнэлэгт бөөрний дутагдалд орж, +91424323800802.имэйл: DR.PRADHAN.UROLOGIST.LT.COL@GMAIL.COMYнэ: $780, 000 (Долоон зуун, Наян мянган доллар) Намайг ТУНГАЛАГ гэдэг би Монгол гаралтай. Би 1 бөөрөө Монголд яаж зарж баяжсан, би ядуу, эр хүн байсан тухай интернэтэд прадхан сурталчилгаатай тааралдаж байхдаа интернетэд Праданы эмч нарын имэйлээр дамжуулан өргөдөл гаргаад, дэлхий дахинд гэрчлэлээ хуваалцмаар байна. тэдний хандивлагч. Би тэдний эмнэлэгт 1 бөөрөө мөнгөний төлөө хандивласан бөгөөд хандив өгсний дараа ч эрүүл саруул хэвээр байна. Тэд надад бөөрнийхөө төлөө 780,000 доллар төлсөн. Одоо би бөөрөнд төлсөн 780,000 доллараар өөрийн компанийг байгуулж, би баян, аз жаргалтай хүн болжээ. Хэрэв та санхүүгийн бэрхшээл / бэрхшээлийг даван туулж байгаа эсвэл баян байхыг хүсч байвал имэйлээр холбоо барина уу: DR.PRADHAN.UROLOGIST.LT.COL@GMAIL.COM.
    2021 оны 06 сарын 06 | Reply
  • Magma Loan (127.0.0.1)
    Өнөөдөр бидэнтэй зээл авч, ашигтай зүйлээс эхэл. 100% баталгаатай, учир нь бид бусад институтуудтай харьцуулахад хамгийн ихдээ 3% хүртэл зээлийн хүүгийн хязгаарлалтгүйгээр зээлийн алхамгүйгээр хурдан санхүүжилтээр үйлчлүүлэгчидтэйгээ найрсаг харилцаатай байдаг. Бид 500 сая еврогийн зээлийн хүчин чадалтай. Ноцтой бөгөөд хүсэлтэй хүмүүс зүгээр л хариулах хэрэгтэй. Бидэн рүү имэйлээр илгээх: magmafincropp@gmail.com Биднийг +917428734439 дугаарт WhatsApp програмаар ашиглаарай
    2021 оны 02 сарын 23 | Reply