Шинэ мэдээ
Ж.Довдонбалжир: Дэлхийн 20 гаруй орны 60 гаруй үйлдвэрлэгчийг Монголын зах зээлд төлөөлдөг
Монгол Улсын зах зэээлийн эдийн засгийн 20 жилийн хөгжлийн гэрч, ханган нийлүүлэлтийн салбарын түүхийг бүтээлцэж яваа үндэсний “Юнитра” компани байгуулагдсаны тэгш ой тохиож байна. Барилга, зам, уул уурхайн үйлдвэрлэлийн зориулалттай тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийг 20 жил тасралтгүй Монголын хэрэглэгчдэдээ нийлүүлж байгаа тус компанийн үүсгэн байгуулагч, Ерөнхий захирал Ж.Довдонбалжиртай ярилцлаа.
Одоогоос 20 жилийн тэртээ Монголд ханган нийлүүлэлтийн, тэр дундаа тоног төхөөрөмж, багаж, техник хэрэгслүүдийг нийлүүлэх үйлчилгээ үзүүлдэг компани байгуулах сэдэл, санаачилга яаж гарсан бол?
Одоогоос 20 жилийн өмнө гэдэг бол манай улс зах зээлийн эдийн засгийн харилцаанд шилжээд бараг 10 жил болчихсон байсан үе л дээ.
Зэсийн ханш 10 мянган долларын босгыг давлаа
Нью-Йоркийн түүхий эдийн бирж дээр зэсийн ханш тонн тутамдаа 10200 ам.долларт хүрч өссөн байна (2021.10.14). Харин Лондоны металын бирж дээр 3.6%-иар өсч 9994 ам.доллар/тоннд хүрсэн бөгөөд шууд худалдааны хаалтын ханш 9971 ам.доллар/тонн-д тогтжээ. Энэ нь өнгөрсөн зургадугаар сарын дундаас хойших хамгийн өндөр дүн боллоо. Зэсийн ханш тус биржид тавдугаар сарын эхний хагаст 10700 ам.доллар/тонн-ын түвшнийг давсан нь үнийн дээд амжилтыг шинэчлэн тогтоосон.
Туркойз Хилл: Далд уурхайн олборлолт 2023 он болж хойшилсон
“Туркойз Хилл Ресурс” 2021 оны гуравдугаар улирлын үйлдвэрлэлийн тайлангаа танилцууллаа. Оюутолгойн ил уурхайн зэсийн үйлдвэрлэл оны гуравдугаар улирлын байдлаар 41.9 мянган тонн байсан нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 16%-иар, өмнөх улирлынхаасаа 14%-иар тус тус өсөлттэй гарлаа. Баяжмал дахь алтны хэмжээ өнгөрсөн гуравдугаар улиралд 130.8 мянган унцид хүрсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 256%, өмнөх улирлынхаасаа 16%-иар илүү байлаа.
Цайрын ханш 2007 оноос хойших дээд хэмжээнд хүрлээ
Европт эрчим хүчний ханшийн өсөлтөөс үүдэлтэйгээр “Nyrstar” компанийн эзэмшлийн цайр хайлуулах гурван томоохон үйлдвэрүүд гарцаа тал хувиар бууруулахаар болжээ. Уг мэдээлэл цацагдсанаар дэлхийн зах зээлд цайрын ханш сүүлийн 14 жилийн хугацаан дахь дээд хэмжээнд хүрлээ. Тухайлбал Шанхайн бирж дээр цайрын ханш тонн тутамдаа 3992 орчим ам.долларт хүрсэн бол Лондоны металын бирж дээр 3637.5 ам.доллар/тонн болж нэмэгдсэн нь 2007 оноос хойших дээд түвшин юм. “Nyrstar”-ийн тухайд цайр үйлдвэрлэлээр дэлхийд хоёрдугаарт бичигддэг байна.
Монгол Улсын гадаад өрийн бодлогын сорилтууд
Цар тахалтай сүүлийн нэг жилийн хугацаанд Монгол Улсын Засгийн газрын гадаад өрийн хэмжээ нэг тэрбум гаруй ам.доллараар нэмэгджээ. Тодруулбал, гадаад өр энэ оны эхний улиралд өмнөх оны мөн үеийнхээс 15.7%-иар өсчээ. Оны төгсгөл гэхэд Монголын гадаад өр одоогийн түвшнээс ялимгүй өсөх дүр зурагтай ч хуулиар тогтоосон хязгаар болох 70%-д “хөнгөхөн” багтана. Бүр ДНБ-д харьцуулсан дүнгээр өнгөрсөн оны хэмжээнээс ч буурах тооцооллыг Сангийн яам танилцуулжээ. Гэхдээ Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн өмнөх хувилбараар бол манай улс энэ онд Засгийн газрын өрийн үлдэгдлийг ДНБ-ий 60%-д барих ёстой байсан.
Замын-Үүд-Эрээн боомтыг тодорхойгүй хугацаагаар хаалаа
Монгол-Хятадын худалдааны гол суваг болсон Замын-Үүд-Эрээний боомтыг тодорхойгүй хугацаагаар хаажээ. Учир нь Хятадын талд буюу Эрээнд цар тахлын халдвар илэрсэн тул ийнхүү хилийн боомтыг хаахаар болжээ. Ингэснээр хоёр долоо хоног, түүнээс ч урт хугацаагаар боомтоор машин нэвтрэхгүй байж болзошгүй байна.
Геологийн онол-практикийн цахим хурал эхэллээ
Монгол Улсад Үндэсний геологийн алба үүсэж хөгжсөний 82 жилийн ой, Монголын Геологийн холбоо байгуулагдсаны 25 жилийн ой, Монголын Геологичдын өдөрт зориулсан онол-практикийн бага хурал өнөөдөр эхэллээ. Цахимаар зохион байгуулагдаж буй тус хурлыг Үндэсний Геологийн Албаны (ҮГА) дарга О.Чулуун, Монголын Геологийн Холбооны нэгдсэн зөвлөлийн дарга Я.Бат-Ирээдүй нар үг хэлж, УУХҮЯ-ийн сайд Г.Ёндон мэндчилгээ дэвшүүлэв.
Тавантолгойн төмөр замын хилийн огтлолцлын цэгийг тохиролцжээ
Засгийн газар Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын төмөр замын улсын хилийн огтлолцлын цэгийг тохиролцох ажлыг эцэслэн шийдсэнийг (2021.10.13) мэдэгдлээ. Хоёр улсын төмөр замыг уулзуулах хилийн солбицлын эцсийн цэгийг Зам, тээврийн хөгжлийн сайд Л. Халтар өнөөдөр Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулж баталгаажуулсан байна. Энэ тухай Сангийн сайд Б. Жавхлан уг чиглэлийн төмөр замын хилийн солбицлын асуудлыг олон жилийн өмнө ярилцаж тохиролцсоны дагуу шийдсэн болохыг онцоллоо. Өөрөөр хэлбэл Хятадын талаас оруулж ирэх нарийн царигтай төмөр замыг манай нутаг дахь өргөн цариг бүхий төмөр замтай уулзуулж, Монголын талдаа ачиж буулгах терминалыг байгуулна.
Нүүрс тээврийн шударга бус тогтолцоог эсэргүүцэж жолооч нар жагсаж эхэллээ
Нүүрсний гол гарц болсон Гашуунсухайт боомтын Цагаан хад бүсэд нүүрс тээврийн жолооч нар өнөөдрөөс зам хааж бөмбөлөг тээврийн тогтолцоонд буй шударга бус асуудлуудыг залруулахыг шаардаж эхэлжээ. 40 хүртэлх тооны жолоочийг нэг баг болгон нүүрс тээвэрт явуулах арга хэмжээ буюу бөмбөлөг тээврийн систем нь жолооч нарын тээвэрлэлт хийх хуваарьт тэгш бус нөхцөл үүсгэж буй ажээ. Ингэснээр тээвэрчид тодорхойгүй олон хоногоор сул зогсолт хийж, ажил, эрүүл мэндээрээ хохирч буй ажээ. Түүнчлэн жолооч нарын шинжилгээний хариу нөгөө талд эерэг, дотоодын шинжилгээгээр сөрөг гарч буй нь эргэлзээ төрүүлж байна. Иймд тээвэрчдийн зүгээс бөмбөлгийн тогтолцоог ил тод, шударга болгохыг шаардаж эхэллээ. Энэ долоо хоногт Сангийн сайд Б. Жавхлангаар ахлуулсан Ажлын хэсэг газар дээр нь асуудлыг шийдвэрлэж ажиллахаар болжээ.
Гашуунсухайт боомтод саатсан нүүрсийг яаралтай татан авах тохиролцоонд хүрлээ
Хоёр улсын худалдааны эргэлтийг 10 тэрбум ам.долларт хүргэх зорилтын төлөө хоёр талын холбогдох байгууллагууд идэвхтэй ажиллах талаар санал нэгдлээ. Энэ хүрээнд халдвар хамгааллын арга хэмжээг сайжруулсны үндсэн дээр худалдааны голлох бүтээгдэхүүн болох нүүрсний экспортын хэмжээг нэмэгдүүлж, аж ахуйн нэгжүүд нүүрс худалдан авах урт хугацааны гэрээ байгуулахыг дэмжиж ажиллахаа илэрхийлэв. Өнөөдрийн байдлаар Гашуунсухайт хилийн боомтод саатсан нүүрсийг яаралтай татан авах тохиролцоонд хүрлээ. Түүнчлэн Тяньжин боомтод саатаад байгаа Монголын 4575 чингэлэг ачааг өвлөөс өмнө шуурхай шийдвэрлэхээр боллоо.
Х.Батжаргал: Хөрөнгө оруулалтын орчныг сайжруулах цогц шинэчлэл эхэлж байна
Монгол Улсын хөрөнгө оруулалтын орчныг сайжруулахад чиглэсэн хууль эрх зүйн шинэчлэл, хөрөнгө оруулагчдын санал гомдлын нэгдсэн сан, уул уурхайгаас гадна ямар салбаруудад хөрөнгө оруулалтыг татах боломжтой талаар Үндэсний хөгжлийн газрын дарга Х.Батжаргалтай MMJ-ийн сэтгүүлч Э.Оджаргал ярилцлаа.
Монгол Улсын хөрөнгө оруулалтын өнөөгийн байдал, хууль эрх зүйн орчны талаар ярилцлагаа эхлэе.
Монгол Улс ардчилал, зах зээлийн эдийн засгийн тогтолцоонд шилжсэнээс хойш анх 1993 онд Гадаадын хөрөнгө оруулалтын тухай хууль, мөн 2012 онд Стратегийн ач холбогдол бүхий салбарт гадаадын хөрөнгө оруулалтыг зохицуулах тухай хуулиудыг тус тус батлан мөрдөж байсан.
“Эрдэнэс Тавантолгой”: 2021 оны магадлан аудитыг хийж дуусгав
Уг нэгдсэн менежментийн тогтолцооны хүрээнд олон улсын Афнор группын Монгол дахь төлөөлөл “Монсертф” ХХК-ийн аудитын баг “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн төв оффис болон салбар уурхайд магадалан аудитыг жил бүр явуулдаг ба 2021 оны магадлан аудитыг хийж дууслаа. Стандартын шаардлагын дагуу үл тохиролгүй, гэрчилгээг үргэлжлүүлэн хадгалуулах санал бүхий урьдчилсан дүгнэлт гарсан ба уг дүгнэлтийг Франц дахь Афнор группын хурлаар хэлэлцэж эцэслэн шийдвэр гаргах аж. Мөн Эрдэнэс Тавантолгой ХК-ийн зүгээс анхаарах буюу сайжруулах ажлын саналыг хүлээн авч төлөвлөгөөндөө тусган байнгын тасралтгүй сайжруултыг хийж тогтолцоогоо сайжруулан ажиллахаар болжээ.
УИХ-ын даргад хүрсэн хөрөнгө оруулалтыг сайжруулах саналууд
Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийн төсөлтэй холбоотой байр сууриуд сүүлийн хэд хоног идэвхтэй байна. Монгол дахь гадаадын хөрөнгө оруулалтын орчныг сайжруулах, хөрөнгө оруулагчдын урсгалыг татах чиг гарцыг нээх тус хуулийн талаар эрх баригч МАН-ын бүлэг дээр яригдаж байгаа ба цаашид УИХ-аар хэлэлцэх юм. Хэдийгээр Монгол улс хууль, зохицуулалтын хувьд гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтад нээлттэй ч хөрөнгө оруулалтын урсгал гаднын бусад оронтой харьцуулахад хангалтгүй. Статистик дүн мэдээнээс харахад, 2012 оноос хойш гаднаас орж ирсэн нийт хөрөнгө оруулалтын 81%-ийг байгалийн нөөц баялагт чиглэсэн хөрөнгө оруулалт эзэлж байгаа юм.
"Эрдэнэ Ресурс"-ын нэмэлт хувьцааны арилжааны захиалга 46.2%-иар давж биеллээ
Канад Улсын Торонтогийн хөрөнгийн бирж болон Монголын хөрөнгийн биржийн хоёрдугаар ангилалд бүртгэлтэй үнэт цаас гаргагч компани болох “Эрдэнэ Ресурс Девелопмент Корпорэйшн” нь нийт 17.5 сая ширхэг (17,484,662 ширхэг) хувьцааг нэмж гаргах замаар 14.25 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг олон нийтээс татан төвлөрүүлэхээр анхдагч зах зээлийн арилжааны захиалгыг 2021 оны аравдугаар сарын 4-8-ны өдрийн 17 цаг хүртэл авч дууслаа.
“Занаду Майнз” Улаан уул талбай дахь өрөмдлөгийн ажлаа танилцууллаа
Австралийн Хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй “Занаду Майнз” компани (ASX:XAM, TSX:XAM) Дорноговь аймгийн нутаг дахь Улаан уул зэс, алтны хайгуулын талбайн өрөмдлөгийн ажлын үр дүнг танилцууллаа. Өрөмдлөгийн талбайг тус компани JOGMEC (Japan Oil, Gas and Metals National Corp)-тэй хамтран эзэмшдэг.
Тус компани уг талбайн Stairy хэсгийн ойролцоо нийтдээ 3000 тууш метр өрөмдлөгийн ажлыг хийж гүйцэтгэснээр зэс, мөнгөний баялаг агуулга бүхий хэд хэдэн цооног өрөмдсөн тухайгаа өгүүлжээ.
Нүүрсний экспорт жингээр 40% буурсан ч, орлогоор 1.7%-ийн өсөлттэй гарлаа
Улсын экспортын дийлэнхийг бүрдүүлдэг эрдсийн салбарын гадаад худалдаанд зэсийн баяжмал орлогын дүнгээр тэргүүллээ. Оны эхний есөн сарын байдлаар зэсийн баяжмалын экспорт 2.31 тэрбум ам.долларт хүрсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 97.8%-иар өсчээ. Харин зэсийн баяжмалын экспорт биет хэмжээгээр өмнөх оны мөн үетэй ижил түвшинд байна. Зэсийн ханш олон улсын зах зээлд өссөн нь экспортын орлого нэмэгдэхэд голлон нөлөөлсөн. Тунгаасан зэсийн тухайд мөн хугацаанд нийтдээ 7.8 мянган тонныг экспортолсон нь 26%-иар өссөн бол орлогын тухайд хоёр дахин нэмэгдэж 69 сая ам.доллартай тэнцжээ.
“Credit Suisse”: Хятадын гангийн эрэлт оны эцсээр буурах төлөвтэй
“Credit Suisse” банк долоо хоног тутмын “Metals & Mining Weekly” тайлангаа танилцуулжээ. Дэлхийн зах зээлийн метал, ашигт малтмалын нөхцөл байдлыг судалдаг энэхүү тайланд Хятад улсын барилгын салбар, төмрийн хүдрийн эрэлтийг онцолсон байна. Тухайлбал, энэ оны дөрөвдүгээр улиралд Хятад улсын гангийн эрэлт сул байх төлөвтэй. Үүнд, үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөлд тавих Бээжингийн хязгаарлалтын бодлого, “Evergrande” компанийн санхүүгийн хүндрэл, тус улсын эрчим хүчний хомсдлын улмаас аж үйлдвэрлэл хязгаарлагдах зэргээр нөлөөлж болзошгүй аж.
Бусдын буруу
Хэрэглээ, хүртээмж, нийлүүлэлт нь Монголын эдийн засагт шууд нөлөө үзүүлэхүйц хэдэн бүтээгдэхүүн байгаагийн нэг нь шатахуун. Шатахууны үнийн өсөлтийг дагаад бүх бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний үнэ нэмэгддэг учраас нийлүүлэлтийг тогтвортой байлгах, хомсдол, тасалдал үүсгэхгүй байх нь чухал ач холбогдолтой. Гэтэл энэхүү стратегийн бүтээгдэхүүний хувьд Монгол Улс 100 хувь гаднын импортоос хамааралтай. Шатахууны үндсэн түүхий эд газрын тосны чамгүй нөөцтэй боловч дотооддоо олборлож, боловсруулсан түүхгүй. Харин социализмын үед хойд хөрш Орос руу экспортолж байсан бол одоо урд хөрш Хятад руу экспортолж байна. Стратегийн бүтээгдэхүүн шатахууны хувьд гадаад орны импортоос бүрэн хамааралтай байх нь эдийн засгийн аюулгүй байдал гэдэг ойлголтыг үгүй хийж байгааг олон ч жил шүүмжилж ярьсан ч байдал өөрчлөгдөөгүй хэвээр. 1990-ээд оны эхээр Монгол Улсын анхны Ерөнхийлөгч П.Очирбатын дээлийн энгэрийг мялаасан газрын тосны үр шимийг монголчууд хүртэж эхлээгүй л байна.
Цар тахлын байдал Хийн хоолойн төслийн ажлыг удаашруулж болзошгүй
Байгалийн хийн хоолойн төслийн удирдагч Л.Амарсанаа Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан ОХУ-аас БНХАУ руу байгалийн хий дамжуулах хоолой барих төслийн 2020 оны тавдугаар сараас 2021 оны аравдугаар сар хүртэлх хугацаанд хэрэгжүүлсэн ажлын явцын талаар мэдээллийг Шадар сайдад уламжиллаа. Уг төсөл нь Шадар сайдын эрхлэх ажлын хүрээнд хамаардаг бөгөөд Монгол Улсын Ерөнхий сайдын 2019 оны арванхоёр дугаар сард ОХУ-д хийсэн албан ёсны айлчлалын үеэр Монгол Улсын Шадар сайд болон ОХУ-ын “Газпром” НХН-ийн Удирдах зөвлөлийн дарга нар Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан ОХУ-аас БНХАУ руу байгалийн хийн хоолой барих боломжийг хамтран судлах тухай “Харилцан ойлголцлын санамж бичиг”-т гарын үсэг зурсан нь олон жил яригдсан энэхүү төсөл хэрэгжих эхний бодит алхам болсон.
“Айвенхоу Майнз”, “BHP Group”-ийн хэлэлцээр уул уурхайнхны анхаарлыг татав
Зэсийн үлэмж нөөцтэй “Камоа-Какула” бүлэг ордын талбайтай зэргэлдээ орших геологи хайгуулын “Western Foreland” төслийг “Айвенхоу Майнз”-аас худалдан авах урьдчилсан хэлэлцээрийг “BHP Group” хийж байгаа мэдээлэл дэлхийн уул уурхайн салбарынхны анхаарлыг татлаа. Хэлэлцээрийн талаар “Айвенхоу Майнз” компанийн үүсгэн байгуулагч Роберт Фридланд албан ёсны мэдэгдэл хийгээгүйн зэрэгцээ “BHP Group” зүгээс ч тайлбар өгөөгүй байна. Уул уурхайн хоёр том компани хэлэлцээр хийж буй албан бус мэдээллээр даваа гаригт (2021.09.04) “Айвенхоу Майнз” компанийн хувьцааны ханш 10%-иар өсчээ.
