Бодлого

“Нүүрс” хөтөлбөрт юу туссан бэ? 2010 онд ОХУ “2030 он хүртэл нүүрсний салбарыг хөгжүүлэх хөтөлбөр” гэж баталж байж.

30 орчим компани 11.4 тонн алт олборлох боломжтой Энэ бол Монгол улс 2014 онд эдийн засгийн өсөлтөө хангах, цаашлаад хүн амынхаа амьжиргааны түвшинг дээшлүүлэхээр төлөвлөсөн бодлогын 5 тоо.

Концессийн гэрээгээр хоёр төсөл хэрэгжиж байна Эдийн засгийн хөгжлийн яам төр-хувийн хэвшлийн түншлэлийн зарчмыг хэрэгжүүлэх таатай орчинг бүрдүүлэхээр Азийн хөгжлийн банктай хамтран ажиллаж байгаа аж. Үүний хүрээнд “Төр-хувийн хэвшлийн түншлэлийн гарын авлага”-ыг боловсруулж, өнөөдөр танилцууллаа.

Монголоос Хятад руу нефтийн хоолой тавина Монгол улсаас БНХАУ руу түүхий газрын тос дамжуулах хоолой тавихаар болсон байна. Газрын тосны экспортлогч компаниудаас ийм саналыг Газрын тосны газар, Уул уурхайн яаманд тавьжээ.

“Умард коридор”-ыг хөгжүүлэх хамтын тохиролцоонд хүрнэ Монголын Засгийн газраас санаачлан зохион байгуулж буй “Монгол, Орос, Хятад гурван улсыг дамнасан төмөр замын умард коридор” сэдэвт гурван талт олон улсын анхдугаар зөвлөгөөн өнөөдөр “Их тэнгэр” цогцолборт эхэллээ.

Эрдсийн салбарт баримтлах бодлогын төсөлд ийм өөрчлөлт ороод байна УИХ-ын Эдийн засгийн Байнгын хорооны өнгөрсөн долоо хоногийн (06.XI) хуралдаанаар Төрөөс эрдэс баялгийн салбарт баримтлах бодлогын төслийг хэлэлцсэн.

Өндөр өсөлтийн дараах үед Австралийн Ерөнхий сайд Жулиа Гилард төсвийн дутагдлаа нөхөхөөр 2012 оны долдугаар сард супер шийдвэр гаргасан юм. Нүүрс, төмрийн хүдрийн орлогоос 30 хувиар тооцсон өндөр татвар авах тухай түүний “алдарт” шийдвэр сонин цаг үед гарсан. Тус улсын эдийн засаг дахь хөрөнгө оруулалтын урсгал 2012 оны долдугаар сараас хойш 75 тэрбум доллараар багассан билээ.

Бодлогын баримт бичиг чиглэлүүдээ зөв тодорхойлсон, гэхдээ... Уул уурхайн яамны Бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Б.Батхүү “Бид энэхүү бодлогын баримт бичгийг боловсруулах нөр их ажлын явцад Ерөнхийлөгчөөс санаачилсан Ашигт малтмалын тухай хуулийн төслийг нэг ч удаа сөхөж хараагүй.

Оюутолгойг гацаанаас гаргах эрэлхийлэл Засгийн газар ба “Эрдэнэс Оюутолгой” Рио Тинто” “Оюутолгой” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирлыг солилоо. Ноён Макрейн гэрээний хугацаа дуусч, есдүгээр сарын нэгнээс шинэ Захирал ажилдаа орж байна. Энэ томилгооны өмнөхөн Засгийн газар “Эрдэнэс Оюутолгой” компанийн Гүйцэтгэх захирал Ц.Сэдванчигийг найман сарын дараа халж орхилоо. Түүний оронд жил гаруй “ажилгүй” явсан гавьяат эдийн засагч Д.Ганболд томилогдов.

Илюмжиновын замаар нүүрс гэлдрүүлэх неополитик Засгийн газрын сүүлийн хуралдаанаар нарийн царигийн төмөр замын богинохон маршрут баталсныг олон хүн анзаараагүй болов уу. Цагаан хаднаас Гашуунсухайт хилийн боомт хүртэлх хориод километрт нарийн царигийн буюу олон улсын стандартын төмөр зам байгуулах шийдвэр гаргасан юм. Энэ шийдвэрийг УИХ-ын Намрын чуулганаар хэлэлцүүлэх магадлалтай.

Оюутолгойн Засгийн газрын хувийг иргэдэд худалдана “Оюутолгой” төслийн нэмэлт санхүүжилт Монголын Засгийн газраас зөвшөөрөл авахтай холбоотойгоор түр хугацаанд хойшилсон тухай Рио Тинто компани мэдэгдсэн.

Мечел Хятад руу төмөр замаар нүүрс тээвэрлэж эхлэв Оросын уул уурхайн магнат “Мечел” Хятад руу төмөр замаар нүүрс тээвэрлэж эхэлж буйгаа энэ сарын эхээр зарлажээ.

Геологийн судалгаанд зарцуулах хөрөнгийг нэмэгдүүлнэ Уул уурхайн салбарын хөгжлийн чигийг цогцоор нь шийдэх суурь болох бодлогын баримт бичгийг эцэслэн батлуулахаар Уул уурхайн яамнаас төслөө УИХ-д өргөн бариад байгаа билээ.

Эрдэс баялгийнхаа “судсыг барьж” оношлох шаардлагатай Аливаа эрдсийг олборлоод ашиглах гэж байгаа бол энэ ажлын амин чухал зүйл нь геологийн шинжилгээ судалгаа байдаг.

Нүүрс-хими, эрчим хүчний салбарыг бүхэлд нь хамарсан алсын хараа шаардлагатай Монгол улсад аж үйлдвэр, дэд бүтцийн томоохон төслүүд хэрэгжихэд бэлэн болоод буй. Харин энэ томоохон бүтээн байгуулалтыг түлш, эрчим хүчний хэрэглээ хангамжгүйгээр төсөөлөхийн аргагүй.

Хэчнээн бүтээгдэхүүн гаргаж байгаагаа мэдэхгүй байж экспорт хийх нь дэндүү арчаагүй хэрэг Монгол улсын Ерөнхий сайд асан Дашийн Бямбасүрэнтэй Оюутолгойн экспорт тойрсон асуудлаар ярилцлаа.

Хятад дотоодын нүүрсний зах зээлийг чөлөөлж эхэллээ Хятадын нүүрсний салбарт томоохонд тооцогдох нэгэн шийдвэрийг тус улсын төр засаг гаргав.

Хятад газрын ховрын экспортод дахин квот тогтоов БНХАУ-ын Засгийн газар 2013 оны байдлаар хоёр дахь удаагаа газрын ховор элементийн экспортод квот тогтоож байна.

Ч.Отгочулуу: Эрдэс баялгийн салбарын бодлогын зарчмын том шийдлүүдийг УИХ шийднэ Уул уурхайн яамны зүгээс хариуцлагатай, ил тод, нээлттэй уул уурхайн хуулийг дээдлэх бодлого баримтлах талаар тодорхой заалтуудыг тусгасан “Төрөөс эрдэс баялгийн салбарт баримтлах бодлого”-ыг боловсруулан Засгын газраар батлуулж УИХ-д өргөн бариад байгаа билээ. Энэ талаар Уул уурхайн яамны Стратеги, бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга Ч.Отгочулуутай ярилцлаа.

ОХУ-ын нүүрсний экспорт нэмэгдэж байна ОХУ-ын далайн Находка боомтоор өнгөрсөн таван сарын хугацаанд нийт 3 сая гаруй тонн бараа бүтээгдэхүүн экспортолжээ.